Algemeen

Om goed te patineren doorloop je de volgende stappen:

De voorbereiding

Het goed schoon en vetvrij maken van het object.

Patineren

Het object patineren (3 methodes)

    1. Koud patineren
    2. Warm patineren
    3. Patineren met een brander
De afwerking

De nabewerking om de patina en metaal te beschermen. 

Veilig Werken

Patina’s zijn vloeistoffen met een etsende werking op metalen, dus we besteden we ook aandacht aan veilig werken.

Boeken

En als laatste bespreken we nog twee goede boeken over patineren.

Het goed schoon en vetvrij maken van het object.

Patineren is een chemische reactie tussen de patina vloeistof en het metaal oppervlak. We zien dit proces ook in onze dagelijkse omgeving soms gewenst en soms niet. Bekende voorbeelden zijn het roesten van je auto of een metalen hek, of het groen uitslaan van een koperen dak. Populair gezegd kun je patineren als versneld chemisch gecontroleerd laten roesten waarbij het metaal samen met de patina de kleur bepaald. 

De patineervloeistof kan alleen met de toplaag van het metaal reageren, daarom is het belangrijk dit goed schoon te maken. Als voorbereiding kan het object licht opgeschuurd worden met bv staalwol 0000 of met MicroMesh schuurpapier. Hoe fijn of grof je dit doet hangt af welk effect je eraan wilt geven. 

Na het schuren moet er ontvet worden, omdat overal waar vet zit de patineervloeistof niet kan reageren. Tip: Pak na het ontvetten het object niet meer met blote handen aan, om nieuwe vetvlekken te voorkomen. 

Nu de voorbereiding klaar is, kun je gaan patineren. In principe kun je vrijwel elk metaal in vele kleuren patineren. In de praktijk is dit niet allemaal even eenvoudig. 

De edele metalen zijn in principe niet te patineren, met uitzondering van zilver. De kleuren voor zilver zijn erg beperkt en vraagt veel ervaring om goed uit te voeren.

Voor metalen waar veel koper in voorkomt (koper, brons en messing) zijn veel kleuren mogelijk. Voor de grijskleurige metalen zoals ijzer, staal, aluminium en zink zijn de mogelijkheden in kleuren en patineren erg beperkt. Voor de rood, geel en oranje tinten is heet patineren (Dompelen in een warme of kokende patina vloeistof) of werken met een brander nodig. 

Wij bieden vooral zogenaamde koude patina’s aan. Deze zijn eenvoudig te verwerken. Afhankelijk van het object en het gewenste effect zijn deze te vernevelen of met een kwast of spons aan te brengen. Soms is een keer genoeg bij de meeste koude patina’s wordt dit tot driemaal herhaald met tussenpozen van 24 uur om te laten drogen. Lees hiervoor goed de uitleg bij de patina zelf.

Zie hieronder enkele suggesties.

De afwerking

Als het object goed droog is wordt het object afgewerkt. Hiervoor zijn 4 opties:

  • Laten zoals het is
  • Insmeren met een microkristallijne was
  • Aflakken met Zaponlack
  • Lak naar eigen keuze.

Soms is het resultaat na patineren meteen goed. Staat het object binnen en wordt in principe niet meer aangeraakt, dan is een verdere afwerking niet noodzakelijk.

Wordt het object vaak aangeraakt of staat het buiten dan is het insmeren met een microkristallijne was aan te raden. Dit zal afhankelijk van de belasting regelmatig herhaald moeten worden (om de zoveel weken tot eens in de twee jaar). De kleur van de patina zal iets dieper / donkerder worden.

Wil je het nog beter beschermen dan is zaponlack een goed alternatief. Dit is met een kwast aan te brengen of te spuiten. Let goed op welke variant je kiest, opgelost in ethanol of een ester. Voor het lak effect maakt het niet uit voor het schoonmaken van de spuit wel. Je kunt de spuitkop schoonspoelen met ethanol of of een ester afhankelijk van de gekozen variant. Als de zapon lak droog is vormt het een harde beschermlaag die geen invloed heeft op de kleur van de patina, wel zal deze iets meer glanzen. Het gebruik van zaponlack wordt alleen voor binnen aangeraden.

Wil je het object buiten zetten en met een lak beschermen kun je ook voor een industriële lak kiezen. Uit de praktijk horen wij dat dit kan en gelukt is maar wij kunnen hierover geen advies geven. Deze lakken hebben we niet in ons assortiment. 

 

Veilig werken met patina’s

Zoals in het begin aangegeven zijn patineervloeistoffen, vloeistoffen die etsend werken op metalen. Vanwege deze etsende werking kunnen ze ook de huid beschadigen. Tijden het schuren kun je een mondmasker gebruiken. Gebruik je chemicaliën om te ontvetten kun je voor nitrilhandschoenen kiezen of voor de ANSELL BLACKHEAVYWEIGHT G17K handschoen kiezen, die ook geschikt en te hergebruiken  is in de verdere stappen van het patineren. 

Tijdens het patineren raden we een veiligheidsbril aan en de eerder genoemde ANSELL BLACKHEAVYWEIGHT G17K handschoen. Om de kleding te beschermen kun je nog aan een overall denken. 

Bij de nabewerking met microkristallijne was is geen speciale bescherming nodig bij het verwerken van de zaponlak raden we hetzelfde aan als tijdens het patineren. 

Wil je er eerst meer over lezen?

Hieronder raden wij twee boeken aan over patineren.

Met patineren kun je de meest fantastische kleur effecten op verschillende metalen krijgen. Het effect hangt sterk af van de samenstelling en voorbereiding van het metaal en van het recept van de patineervloeistof. Het boek “The colouring & Bronzing and Patination of Metals” wordt wel als het standaardwerk voor patineerrecepten gezien. Voordeel heel erg veel recepten en uitleg, minpunt is dat er weinig voorbeelden met eindresultaten in staan. 

Het tweede boek in ons assortiment ”PATINA 300+ COLORATION EFFECTS FOR JEWELERS & METALSMITHS” zien wij als het handboek voor beginners met patineren. Ruim 300 foto’s met het resultaat bij de verschillende recepten. Verder veel uitleg over de verschillende stappen in het patineer proces. Ook voor de meer ervaren mensen met patineren zeker een aanrader.